Praktyka udzielania zamówień publicznych finansowanych ze środków UE - jak przeprowadzić postępowanie bez ryzyka korekt finansowych?

Kontrola postępowań o udzielenie zamówienia publicznego.
1. Najważniejsze różnice w postępowaniu kontrolnym przy udzielaniu zamówień finansowanych ze środków krajowych i unijnych;
2. Czym jest „nieprawidłowość” – które z naruszeń przepisów prawa może stać się podstawą do nałożenia korekty finansowej?
3. Metody ustalania wysokości korekt finansowych:

• metoda dyferencyjna;
• metoda wskaźnikowa.

4. Warunki obniżania wartości:

• korekt finansowych;
• wydatków poniesionych nieprawidłowo.

II. Naruszenia, które mają wpływ na wynik postępowania – czyli obszary „szczególnej troski” w zamówieniach omówione na podstawie trzech kategorii nieprawidłowości zawartych w „taryfikatorze korekt finansowych”.
1. Kategoria 1 – Ogłoszenie o zamówieniu oraz opis przedmiotu zamówienia.

• Nieopublikowanie ogłoszenia o zamówieniu lub nieuzasadnione bezpośrednie udzielenie zamówienia;
• Sztuczny podział zamówień na roboty budowlane / usługi / dostawy
• Brak uzasadnienia powodu, dla którego nie dopuszczono składania ofert częściowych lub nie udzielono zamówienia w częściach;
• Błędy przy wyznaczaniu terminu składania ofert lub nieprzedłużeniu terminu w sytuacjach wymaganych przepisami;
• Bezprawne stosowanie trybu negocjacji z ogłoszeniem lub dialogu konkurencyjnego;
• Nieprzestrzeganie procedury właściwej w zakresie zamówień elektronicznych – komunikacja elektroniczna i stosowanie podpisów elektronicznych;
• Błędy w ogłoszeniu o zamówieniu skutkujące nałożeniem korekty finansowej;
• Zastosowanie kryteriów wykluczenia, kwalifikacji, udzielenia zamówienia ograniczający dostęp do zamówienia;
• Błędy przy opisywaniu przedmiotu zamówienia:
• Czy wystarczający jest opis gwarantujący udział chociaż dwóm wykonawcom?
• Czy niejasność lub nieprecyzyjność opisu przedmiotu zamówienia może stanowić podstawę unieważnienia postępowania?
• Użycie znaku towarowego, patentu lub pochodzenia – kiedy jest dopuszczalne bez zastrzeżeń, a kiedy po spełnieniu określonych warunków?
• Udowodnienie równoważności – czym jest równoważność, jakie środki jej dowodzą, na jakim etapie postępowania muszą być złożone i czy wykonawca może powołać się na rozwiązania równoważne realizując umowę?
• Obowiązek powierzania wykonania zamówienia osobom zatrudnionym w oparciu o umowę o pracę – przypadki oraz sposób jego weryfikacji?
• Nieuzasadnione ograniczenie podwykonawstwa.

2. Kategoria 2 – Kwalifikacja oferentów i ocena ofert.

• Niedopuszczalne zmiany w warunkach podmiotowych i przedmiotowych lub stosowanie warunków innych po otwarciu ofert;
• Ocena ofert na podstawie kryteriów udzielenia zamówienia różniących się od kryteriów określonych w ogłoszeniu o zamówieniu lub SWZ;
• Niewystarczająca ścieżka audytu na potrzeby udzielenia zamówienia – zasada jawności w praktyce;
• Negocjacje w toku postępowania o udzielenie zamówienia, w tym modyfikacja oferty zwycięskiej – poprawianie omyłek, wyjaśnienia, a zmiany treści oferty;  
• Nieprawidłowe związki wykonawców z zamawiającym – pomoc w przygotowaniu postępowania, a zakłócenie uczciwej konkurencji;
• Nieuzasadnione odrzucenie rażąco niskich ofert – czym jest rażąco niska cena, procedura jej ustalenia, wymagane elementy złożonych wyjaśnień;
• Konflikt interesów wpływający na wyniki postępowania o udzielenie zamówienia – obowiązek składania oświadczeń z art. 56 PZP i przypadek wykluczenia wykonawcy;
• Zmowa przetargowa i porozumienia ograniczające konkurencję – jak je ustalać i jakie konsekwencje grożą w sytuacji ich wystąpienia;

3. Kategoria 3 – Realizacja zamówienia
Przesłanki dopuszczające zmianę umowy:

• Zmiany nieistotne;
• Zmiany istotne nieobjęte zakazem zmiany;
• Czy zamawiający może podnieść wynagrodzenie wykonawcy domagającego się zmiany umowy ze względu na występującą inflację czy też agresję Federacji Rosyjskiej na Ukrainę?

Klauzule waloryzacyjne:

• Czy zgodnie z art. 439 ustawy Pzp zamawiający winien przejąć pełne ryzyko związane ze zmianą cen lub materiałów;
• Czy określając maksymalną wartość zmiany wynagrodzenia, jaką dopuszcza zamawiający w efekcie zastosowania postanowień o zasadach wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia można wpisać rażąco niską kwotę?
• Kiedy zamawiający musi przewidywać klauzule waloryzacyjne?

Klauzule abuzywne (niedozwolone) w umowach:

• Czym jest „opóźnienie” i jak należy rozumieć frazę „chyba że jest to uzasadnione okolicznościami lub zakresem zamówienia”?
• Jakie zachowania są niezwiązane z przedmiotem umowy lub jej prawidłowym wykonaniem?
• Minimalna wartość lub wielkość świadczenia stron w orzecznictwie – czy określenie „Zamawiający gwarantuje realizację minimum 1% zakresu zawartego w opisie przedmiotu zamówienia” jest wystarczające?