NLP, czyli programowanie neurolingwistyczne to jedna z technik psychologicznych wykorzystywana nie tylko w terapii, ale również w reklamie i biznesie. Jej istotą jest tworzenie i modyfikowanie wzorców myślenia oraz postrzegania u ludzi. Czy warto wykorzystać tą koncepcję?
Programowanie neurolingistyczne
Co to jest NLP? Skrót ten powstał od angielskiego zwrotu Neuro-Linguistic Programming. Programowanie neurolingwistyczne to podejście do komunikacji, rozwoju osobistego i psychoterapii, wychodzące z założenia, że istnieje silny związek między procesami neurologicznymi (neuro-), językiem (linguistic) i wyuczonymi wzorcami zachowań (programming) i proponuje szereg technik pozwalających zmieniać te wzorce, aby łatwiej osiągać cele życiowe. W uproszczeniu często mówi się, że to zbiór technik z zakresu komunikacji i metod pracy z posiadanymi wyobrażeniami, których celem jest zmiana schematów zgodnie z którymi postrzegamy i myślimy.
Założenia przedstawili w 1975 roku John Grinder i Richard Bandler w książce The Structure of Magic I. Poszukiwali oni efektywnych technik terapii oraz samodoskonalenia zastanawiając się nad przewagami poszczególnych nurtów psychoterapii i przyczynami, dlaczego jedne z nich działają lepiej, inne gorzej. Łącząc wiedzę z zakresu psychologii, psychoterapii, neurologii, lingwistyki, semantyki ogólnej, informatyki oraz teorii systemów doprowadzili do powstania interdyscyplinarnego zbioru technik, które służą do wprowadzania zmian w sposobie myślenia i postępowania pojedynczych ludzi, a nawet całych grup. Pomimo zdobycia pewnej popularności w dziedzinie rozwoju osobistego i terapii, programowania nie uważa się za naukę w tradycyjnym sensie, a skuteczność technik jest kwestionowana przez wielu naukowców.
Szkolenia NLP
Szkolenia NLP to kursy rozwijające umiejętności komunikacji, pracy z emocjami, perswazji i zmiany przekonań. Wychodzą one z założenia, że sposób, w jaki myślimy (neuro), używany język (linguistic) oraz nasze wzorce zachowań (programming) tworzą system, który można świadomie modelować, by skuteczniej osiągać cele — zawodowe i osobiste.
Szkolenia te uczą zestawu technik i modeli komunikacyjnych, które mają pomóc w:
-
lepszym rozumieniu siebie i innych,
-
poprawianiu relacji międzyludzkich,
-
zarządzaniu stresem i emocjami,
-
przełamywaniu wewnętrznych barier.
W programach pojawiają się m.in. takie elementy jak: praca z przekonaniami, modelowanie zachowań, techniki językowe, kotwiczenie, reframing, identyfikacja wzorców myślenia i ich zmiana.
Szkolenia, kursy i warsztaty NLP są najczęściej wybierane przez osoby, które:
-
pracują z ludźmi — managerów, liderów, trenerów, coachów, handlowców, HR,
-
chcą poprawić umiejętności komunikacyjne,
-
pracują w środowiskach wymagających negocjacji lub perswazji,
-
interesują się rozwojem osobistym,
-
chcą lepiej radzić sobie ze stresem i emocjami,
-
dążą do zwiększenia skuteczności w realizacji celów.
Ze względu na praktyczny charakter, uczestnicy często oczekują konkretnych narzędzi i metodyk do zastosowania od razu w pracy lub życiu prywatnym. Często mówi się o tych technikach w kontekście biznesowym – a wiele technik znalazło zastosowanie w sprzedaży, negocjacjach czy reklamie. Neurolingwistyczne programowanie stosowane jest również w rozwiązywaniu konfliktów oraz w zarządzaniu zespołem. Najczęściej techniki te stosuje się w biznesie, gdy:
- chemy budować postawy i zachowania asertywne i wzmacniać pewność siebie,
- pragniemy lepiej rozumieć towarzyszące nam emocje i nauczyć się nad nimi panować,
- chcemy wyciągać wnioski z ponoszonych porażek i nauczyć się przekuwać je w zmiany,
- poprzez postawę, język i zachowania chcemy wpływać na to jak jesteśmy postrzegani,
- szukamy technik pozwalających skuteczniej się komunikować i wpływać na zachowania innych,
- pragniemy rozwinąć warsztat negocjacyjny i umiejętności perswazji,
- chcemy pozbyć się wyuczonych reakcji i zachowań na trudne emocjonalnie sytuacje i mieć większy wpływ na własne uczucia,
- chcemy rozwinąć inteligencję emocjonalną.
Wczesna trauma relacyjno-rozwojowa w ujęciu psychoanalizy relacyjnej i neuronauki
- już od 690 zł
- od 690 zł
Techniki NLP
Neurolingwistyczne programowanie wykorzystuje szereg technik czy też metod dążących do modyfikacji zachowań oraz odczuć (zarówno u samego siebie, jak i u innych ludzi). Główną cechą jest przywiązywanie ogromnej mocy do słów - uważa się, że jeśli ich odpowiednio używać, możliwe jest nakłanianie innych do postępowania w określony sposób przy jednoczesnym zachowaniu przekonania, że samodzielnie podjęli daną decyzję. Z tego powodu techniki te często postrzegane są jako kontrowersyjne i sprzyjające wywieraniu niechcianego wpływu, a nawet prowadzące do manipulacji.
Jakie są najważniejsze z wykorzystywanych technik?
-
modelowanie – modelowanie polega na badaniu zachowań, wartości i przekonań człowieka w kontekście jego cech osobowości lub działania, które chciałoby się modelować (na przykład naśladować, powielić, przejąć);
-
kotwiczenie – kotwiczenia ma za zadanie stworzenie odruchowych skojarzeń (emocjonalnych powiązań przyczynowo-skutkowych) z danym bodźcem wizualnym, dźwiękowym lub fizycznym;
-
metafory – stosowanie metafor ma za zadanie ułatwić spojrzenie na rzeczywistość z innej perspektywy poprzez użycie odpowiedniego języka;
-
trans – polega na wykorzystaniu technik podobnych do hipnozy do zmiany przekonań i zachowań;
-
linia czasu – technika ta polega na zmianie subiektywnego odczucia czasu i dotarciu do swoich osobistych zasobów oraz przeniesieniu ich w przyszłość;
-
switch pattern – polega na tworzeniu skojarzeń między sytuacją odbieraną negatywnie a sytuacją pozytywną poprzez „przeskakiwanie” w myślach między wizualizacjami obu tych odmiennych sytuacji;
-
przeramowanie – polega na zmianie kontekstu wypowiedzi w sposób nie zmieniający jej treści, ale tworzący pożądany stan emocjonalny i w efekcie prowadzący do wyciągnięcia odmiennych wniosków.
Kontrowersje
Jak wspomnieliśmy już wyżej NLP nie jest uważana za klasyczną naukę, a jej zastosowanie postrzegane jest jako kontrowersyjne. Przeciwnicy podkreślają brak podstaw naukowych, systemowego udowodnienia skuteczności oraz powinowactwo z manipulacją. Zwłaszcza kwestie etyczne i zarzucane hołdowanie zasadzie „cel uświęca środki” są przyczyną częstej krytyki programowania neurolingwistycznego.
Podkreślają oni również, że techniki te stosowane są często przez osoby po prostych kursach i bez specjalnych warunków wstępnych przystąpienia do nich, takich jak wykształcenie, doświadczenie czy zobowiązanie do etycznego stosowania poznanej wiedzy. Środowiska naukowe zwracają też uwagę, że nurt NLP dąży do wprowadzenia własnej terminologii i zmienia znaczenie niektórych słów, co może zniekształcać rzeczywistość.
Zwolennicy powołują się natomiast na ich zdaniem wysoką skuteczność. Techniki te są stosunkowo często stosowane w psychoterapii, ale także w sporcie oraz biznesie, gdzie przekonania i wyuczone wzorce zachowań mogą stanowić przeszkodę do osiągania celów zawodowych.
Podsumowanie
NLP, czyli programowanie neurolingwistyczne to zbiór technik dotyczących sposobu komunikowania się oraz budowania wyobrażeń oraz ich przekształcania na nowe wzorce myślenia, postrzegania i postępowania. Główne techniki NLP to między innymi modelowanie, kotwiczenie, metafory oraz przeramowanie. Koncepcji tej brakuje systemowych podstaw naukowych, a niewłaściwe wykorzystanie technik może wiązać się z zarzutami manipulacji i nieetycznego postępowania. Pomimo krytyki, NLP stosowane jest w ograniczonym zakresie w psychoterapii oraz w sporcie oraz biznesie, zwłaszcza w sprzedaży, negocjacjach, wywieraniu wpływu czy reklamie.
Interesuję się przede wszystkim tematyką rozwoju osobistego i menedżerskiego. Piszę o efektywnej komunikacji, inteligencji emocjonalnej, asertywności, radzeniu sobie ze stresem, organizacji pracy własnej oraz innych umiejętnościach miękkich. W swoich artykułach zajmuję się również przywództwem i wyzwaniami w pracy menedżerskiej, od budowania zespołów, poprzez motywowanie pracowników, rozwiązywanie konfliktów, udzielanie informacji zwrotnej itp.
