Przejawy dyskryminacji w zatrudnieniu. Studium przypadków

Kodeksowe przepisy, wzorowane na standardach europejskich, zabraniają dyskryminacji pracowników w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, na-rodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.
Katalog wymienionych powyżej zakazanych kryteriów różnicowania sytuacji prawnej pracowników ma charakter otwarty i można zakładać, że na przestrzeni najbliższych lat zostanie rozbudowany o kolejne elementy, których stosowanie jest również zabronione, choć póki co mają status „kryteriów nienazwanych”.
Poza przybliżeniem podstawowych zagadnień związanych z problematyką dyskryminacji, szkolenie służy omówieniu wielu praktycznych sytuacji pojawiających się na tle każdego ze wspomnianych kryteriów zarówno w formie zakazanego jaki i dozwolonego (kontratyp) działa-nia. Kolejne bloki tematyczne programu szkolenia omawiane są na tle bardzo licznych przykładów z orzecznictwa i piśmiennictwa.

Podczas szkolenia dowiesz się m.in.:

• W jaki sposób może przejawiać się dyskryminacja pośrednia, a jak bezpośrednia,
• Na czym polega wyrównywanie szans?
• Na jakie elementy w ogłoszeniu o wolnym stanowisku pracy zwrócić uwagę, aby nie narazić się na zarzut dyskryminacji?
• Czy pracodawca niedysponujący stanowiskami pracy dostosowanymi do potrzeb osób niepełnosprawnych, który z tego powodu odmawia przyjęcia do pracy osoby niepełnosprawnej dopuszcza się dyskryminacji?
• Czy zobligowanie do pracy w niedzielę pracownika, który jest praktykującym katolikiem może zostać uznane za dyskryminację ze względu na wyznanie?
• W jakich sytuacjach odmowa przyjęcia do pracy ze względu na dodatkowe zatrudnienie nie będzie uznane za dyskryminację?
• Jak uniknąć zarzutu dyskryminacji w związku z wprowadzeniem zakazu przychodzenia do pracy w ubiorze nawiązującym do wyznania, czy przekonań światopoglądowych lub politycznych?
• Czy jest dyskryminacją odmowa przyjęcia do pracy byłego pracownika, w stosunku do którego pracodawca wyczerpał już limit 3/33, jeżeli wakujące stanowisko ma być powierzone na czas określony?
• W jaki sposób może przejawiać się dyskryminacja ze względu na wykonywanie pracy zdalnej?
• Czy przyznanie pierwszeństwa w przyjęciu do pracy osoby niepełnosprawnej jest przejawem dyskryminacji pozostałych kandydatów nieposiadających statusu osoby niepełnosprawnej?
• Czy niewyznaczenie dodatkowych przerw na modlitwę może stanowić przejaw dyskryminacji związanej z określonym wyznaniem?
• Czy zwolnienie z pracy pracownika często nieobecnego z powodu chorób własnych lub członków jego rodziny może zostać uznane za przejaw dyskryminacji z powodu stanu zdrowia?
• Kiedy odmowa przyjęcia do pracy z uwagi na karalność może zostać uznana za dyskryminację?
• Czy objęcie pracownika niepreferowanym przez niego systemem czasu pracy może zostać uznane za przejaw dyskryminacji?
• Czy zlecanie pracy nadliczbowej określonemu pracownikowi częściej niż pozostałym może zostać uznane za dyskryminację?
• Czy dyskryminacją jest zwolnienie z pracy osoby będącej członkiem legalnej partii, lecz odwołującej się w swoim statucie do skrajnie prawicowych, rasistowskich haseł?
• Czy niezaliczenie na poczet tzw. stażu urlopowego pracownikowi nieposiadającemu obywatelstwa polskiego faktu ukończenia zagranicznych studiów wyższych będzie dyskryminacją z uwagi na obywatelstwo?
• W jakich sytuacjach stawianie wymogu znajomości języka może zostać uznany za przejaw dyskryminacji z uwagi na obywatelstwo?
• Czy odmowa przyjęcia do pracy z powodu ciąży jest dyskryminacją z uwagi na płeć?
• Kiedy zwolnienie z pracy z powodu niepełnosprawności będzie mogło zostać uznane za dyskryminację?
• Na czym polega racjonalne usprawnienie w zakresie zatrudniania osób niepełnosprawnych, którego niewprowadzenie będzie uważane za dyskryminację?
• Na czym polega dyskryminacja przez asocjację?
• Czy dyskryminacją ze względu na płeć będzie pozbawienie dodatku nocnego w przypadku przeniesienia na zmianę dzienną kobiety w ciąży?
• Czy odmawiając przyjęcia do pracy kandydata lub zwalniając pracownika z pracy z powodu wypowiedzi publicznych (np. w social mediach) wyrażających jego przekonania polityczne, wyznaniowe, społeczne dopuszczamy się dyskryminacji?
• Czy zwolnienie z pracy z powodu braku możliwości wykonywania określonych czynności ze względu na stan zdrowia może zostać uznane za dyskryminację?
• Czy niższy wiek emerytalny kobiet jest przejawem dyskryminacji z uwagi na płeć?
• Czy preferencyjny dostęp do zatrudnienia, kształcenia zawodowego, awansu i warunków zatrudnienia jednej z płci zawsze będzie uznany za dyskryminację?
• Czy dyskryminacją będzie zwolnienie z pracy pracownika, który osiągnął wiek emerytalny?
• W jakich przypadkach można stosować kryterium wieku przy zatrudnianiu na określone stanowiska lub zwalnianie z pracy?
• W jaki sposób może przejawiać się dyskryminacja płacowa?
• Czy dozwolone jest mniej korzystne ukształtowanie wynagrodzenia pracownika posiadającego prawo do renty lub dochód z innego źródła?
• Jakie sankcje przewidują przepisy prawa pracy za naruszenie zakazu dyskryminacji?
• Czy tylko pracodawca odpowiada za dyskryminację?
• Czy dyskryminacją jest:
  • odmowa przyjęcia do pracy mężczyzny w ośrodku terapeutycznym dla kobiet dotkniętych przemocą?
  • zakaz noszenia długich włosów jedynie przez mężczyzn lub zakaz noszenia spodni tylko przez kobiety?
  • odmowa przyjęcia do pracy mężczyzny w sklepie z damską bielizną?
  • przyjęcie do pracy kandydata/kandydatki płci niedoreprezentowanej, posiadającego/posiadającej kwalifikacje wystarczające na dane stanowisko, ale (wyraźnie) niższe od kwalifikacji kandydata/kandydatki płci przeciwnej?
  • odmowa przyjęcia do pracy mężczyzny na stanowisko położnej?
  • stosowanie kryterium płci w przypadku zawodów związanych ze śpiewaniem, aktorstwem, tańcem czy mo-delingiem?
  • odmowa przyjęcia do pracy kobiety w ciąży bądź karmiącej dziecko piersią lub młodocianego przy pracach im wzbronionych?
  • nieprzyjęcie do pracy z powodu odmowy poddania się badaniom lekarskim (laboratoryjnym) ze względów religijnych?
  • wybór do zwolnienia z pracy, z uwagi na złą sytuację ekonomiczną, pracownika najmłodszego, któremu – zdaniem pracodawcy – najłatwiej będzie znaleźć pracę?
  • odmowa przyjęcia do pracy kandydata posiadającego wymagane na danym stanowisku kwalifikacje oraz umiejętności, przy pracy niewymagającej pełnej sprawności, nieposiadającej przeciwskazań medycznych do jej wykonywania?
  • zwolnienie z pracy osoby niepełnosprawnej z uwagi na jej wydajność poniżej określonego wskaźnika, mniejszą wszechstronność, a także wysoki wskaźnik absencji?
  • wymóg złożenia przysięgi z elementami religijnymi w celu objęcia urzędu?
  • odmowa przyjęcia do pracy z uwagi na fakt, iż poprzedni pracodawca rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę z uwagi na długotrwałą nieobecność spowodowaną chorobą?
  • zwolnienie z pracy kobiety, która powróciła po okresie nieobecności spowodowanej niepomyślnym przebiegiem ciąży, poronieniem i komplikacjami zdrowotnymi?
  • wprowadzenie preferencyjnej ścieżki awansu kobiet w celu zniwelowania dotychczasowych dysproporcji?
  • zwolnienie z pracy z uwagi na osiągnięcie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury?