Firmy działające w branży TLS często zajmują się obsługą transportu materiałów niebezpiecznych. Z uwagi na to, jakie zagrożenie stanowią takie towary, ich obsługa na każdym etapie działań logistycznych (zobacz szkolenia gospodarka magazynowa) wymaga zastosowania odpowiednich procedur oraz środków ostrożności. Kwestie związane z ich realizacją są regulowane w prawie międzynarodowym przez umowę ADR. Zobacz, czym dokładnie jest oraz jakie obowiązki i na kogo nakłada.
Czym jest ADR?
ADR (skrót pochodzi od francuskiej nazwy: L’ Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route) jest międzynarodową konwencją regulującą sposób, w jaki powinny być przewożone drogą lądową towary oraz materiały niebezpieczne. To dokument prawny, który powstał ponad 60 lat temu – akt jej podpisania odbył się 30 września 1957 r. w Genewie. Początkowo konwencję podpisało 9 państw, a na koniec 2018 roku grupa krajów, w których obowiązuje ADR, przekroczyła 50 krajów. Wśród nich znajdują się nie tylko kraje europejskie (w tym oczywiście Polska, od 6 maja 1975 roku), ale również m.in.: Turcja, Rosja, Azerbejdżan, Gruzja, Kazachstan, Tunezja czy Maroko.Warto podkreślić, że ADR odnosi się jedynie do transportu drogowego, a pozostałe drogi przewozu pojazdów są objęte osobnymi (ale powiązanymi z omawianą) umowami. Chodzi o IMDG (transport materiałów niebezpiecznych drogą morską), RID (droga kolejowa) oraz ICAO (przewóz lotniczy). (Zobacz szkolenia transport morski).
Należy również pamiętać, że umowa – aby zachowała swoją aktualność i zastosowanie praktyczne – jest regularnie aktualizowana. Następuje to co dwa lata w roku nieparzystym. Nowe zasady zaczynają obowiązywać obligatoryjnie od 1 lipca roku ich wprowadzenia. Do tego momentu można posiłkować się starszymi regułami.
Poza umową ADR, na terenie Polski obowiązują również krajowe przepisy dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych. Są to:
- Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych,
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 14 sierpnia 2012 r. w sprawie formularza rocznego sprawozdania z działalności w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych oraz sposobu jego wypełniania,
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 7 maja 2015 r. w sprawie uzyskiwania świadectwa doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych,
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 15 lutego 2012 r. w sprawie egzaminów dla kierowców przewożących towary niebezpieczne,
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie prowadzenia kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych,
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 15 lutego 2012 r. w sprawie świadectwa dopuszczenia pojazdu ADR,
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie sprawozdania dotyczącego kontroli drogowego przewozu towarów niebezpiecznych,
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 kwietnia 2012 r. w sprawie ciśnieniowych urządzeń transportowych.
Jakie materiały niebezpieczne obejmuje ADR?
W umowie ADR precyzyjnie wyróżniono substancje i materiały niebezpieczne, które podlegają restrykcyjnym regulacjom. Podzielono je na 13 klas zagrożeń, takich jak:1. materiały i przedmioty wybuchowe,
2. gazy palne,
3. materiały ciekłe zapalne,
4.1 materiały stałe zapalne,
4.2 materiały samozapalne,
4.3 materiały wytwarzające gazy zapalne w kontakcie z wodą,
5.1 materiały utleniające,
5.2 nadtlenki organiczne,
6.1 materiały trujące,
6.2 materiały zakaźne,
7. materiały promieniotwórcze,
8. materiały żrące,
9. różne materiały i przedmioty niebezpieczne.
Każda z tych grup uzyskała oddzielne oznaczenie graficzne, które pozwala na szybką identyfikację charakteru przewożonego ładunku, a co za tym idzie – specyficznych wymogów bezpieczeństwa związanych z jego transportowaniem.
Załącznik A do umowy – zawierający listę substancji – jest aktualizowany z każdą nową wersją dokumentu.
Jakie obowiązki w związku z ADR mają przewoźnicy i kierowcy?
Firmy transportowe, które chcą realizować przewozy materiałów niebezpiecznych, muszą przede wszystkim:- dysponować jednostkami transportowymi dostosowanymi do wymogów substancji i towarów niebezpiecznych, które mają być przewożone,
- spełnić wymagania związane z dokumentacją dotyczącą każdego takiego transportu (chodzi m.in. o jego monitorowanie i przesyłanie raportów, jak również o odpowiednie wypełnienie listu przewozowego),
- zadbać o precyzyjne oznaczenie ładunków i ich zabezpieczenie w zgodzie z określonymi prawem procedurami.
- powołanie doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych – ustanowienie tej funkcji jest również wymagane w firmach, które zajmują się samym magazynowaniem, pakowaniem czy rozładunkiem takich materiałów. Świadectwo doradcy może uzyskać osoba z wykształceniem wyższym, która nie była karana za przestępstwa umyślne przeciwko wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu oraz bezpieczeństwu powszechnemu oraz ukończyła stosowny kurs i zdała z pozytywnym wynikiem egzamin przed komisją działającą przy Dyrektorze Transportu Dozoru Technicznego. Świadectwo jest wydawane na 5 lat;
- zatrudnienie kierowców z uprawnieniami do przewozów materiałów niebezpiecznych – a więc posiadających ważne zaświadczenie ADR. Może je otrzymać osoba, która skończyła 21 lat, spełnia wymogi uprawniające do pracy jako kierowca zawodowy przy przewozie towarów, przeszła stosowny kurs początkowy lub udoskonalający i zdała egzamin ADR (zobacz też szkolenia czas pracy kierowców).
Zachęcamy również do zapoznania się ze szkoleniami i kursami dotyczącymi odpadów, które bardzo często stanowią meteriał niebezpieczny.
