Firmy działające w branży TLS często zajmują się obsługą transportu materiałów niebezpiecznych. Z uwagi na to, jakie zagrożenie stanowią takie ładunki, ich obsługa na każdym etapie działań logistycznych (zobacz szkolenia gospodarka magazynowa) wymaga zastosowania odpowiednich procedur oraz środków ostrożności. Kwestie związane z ich realizacją są regulowane w prawie międzynarodowym przez umowę ADR. Zobacz, czym dokładnie jest oraz jakie obowiązki i na kogo nakłada oraz jak poprzed kursy i szkolenia ADR zapewnić firmie zgodność działania z zasadami prawa.
Czym jest ADR?
ADR (skrót pochodzi od francuskiej nazwy: L’ Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route) jest międzynarodową konwencją regulującą sposób, w jaki powinny być przewożone drogą lądową towary oraz materiały niebezpieczne. To dokument prawny, który powstał ponad 60 lat temu – akt jej podpisania odbył się 30 września 1957 r. w Genewie. Początkowo konwencję podpisało 9 państw, a na koniec 2018 roku grupa krajów, w których obowiązuje ADR, przekroczyła 50 krajów. Wśród nich znajdują się nie tylko kraje europejskie (w tym oczywiście Polska, od 6 maja 1975 roku), ale również m.in.: Turcja, Rosja, Azerbejdżan, Gruzja, Kazachstan, Tunezja czy Maroko.
Warto podkreślić, że ADR odnosi się jedynie do transportu drogowego, a pozostałe drogi przewozu pojazdów są objęte osobnymi (ale powiązanymi z omawianą) umowami. Chodzi o IMDG (transport materiałów niebezpiecznych drogą morską), RID (droga kolejowa) oraz ICAO (przewóz lotniczy). (Zobacz szkolenia transport morski).
Należy również pamiętać, że umowa – aby zachowała swoją aktualność i zastosowanie praktyczne – jest regularnie aktualizowana. Następuje to co dwa lata w roku nieparzystym. Nowe zasady zaczynają obowiązywać obligatoryjnie od 1 lipca roku ich wprowadzenia. Do tego momentu można posiłkować się starszymi regułami.
Poza umową ADR, na terenie Polski obowiązują również krajowe przepisy dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych. Są to:
- Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych,
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 14 sierpnia 2012 r. w sprawie formularza rocznego sprawozdania z działalności w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych oraz sposobu jego wypełniania,
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 7 maja 2015 r. w sprawie uzyskiwania świadectwa doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych,
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 15 lutego 2012 r. w sprawie egzaminów dla kierowców przewożących towary niebezpieczne,
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie prowadzenia kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych,
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 15 lutego 2012 r. w sprawie świadectwa dopuszczenia pojazdu ADR,
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie sprawozdania dotyczącego kontroli drogowego przewozu towarów niebezpiecznych,
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 kwietnia 2012 r. w sprawie ciśnieniowych urządzeń transportowych.
Jakie materiały niebezpieczne obejmuje ADR?
W umowie ADR precyzyjnie wyróżniono substancje i materiały niebezpieczne, które podlegają restrykcyjnym regulacjom. Podzielono je na 13 klas zagrożeń, takich jak:
1. materiały i przedmioty wybuchowe,
2. gazy palne,
3. materiały ciekłe zapalne,
4.1 materiały stałe zapalne,
4.2 materiały samozapalne,
4.3 materiały wytwarzające gazy zapalne w kontakcie z wodą,
5.1 materiały utleniające,
5.2 nadtlenki organiczne,
6.1 materiały trujące,
6.2 materiały zakaźne,
7. materiały promieniotwórcze,
8. materiały żrące,
9. różne materiały i przedmioty niebezpieczne.
Każda z tych grup uzyskała oddzielne oznaczenie graficzne, które pozwala na szybką identyfikację charakteru przewożonego ładunku, a co za tym idzie – specyficznych wymogów bezpieczeństwa związanych z jego transportowaniem.
Załącznik A do umowy – zawierający listę substancji – jest aktualizowany z każdą nową wersją dokumentu.
Jakie obowiązki w związku z ADR mają przewoźnicy i kierowcy?
Firmy transportowe, które chcą realizować przewozy materiałów niebezpiecznych, muszą przede wszystkim:
- dysponować jednostkami transportowymi dostosowanymi do wymogów substancji i towarów niebezpiecznych, które mają być przewożone,
- spełnić wymagania związane z dokumentacją dotyczącą każdego takiego transportu (chodzi m.in. o jego monitorowanie i przesyłanie raportów, jak również o odpowiednie wypełnienie listu przewozowego),
- zadbać o precyzyjne oznaczenie ładunków i ich zabezpieczenie w zgodzie z określonymi prawem procedurami.
W kwestii wymogów formalnych konieczne jest zaś:
- powołanie doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych – ustanowienie tej funkcji jest również wymagane w firmach, które zajmują się samym magazynowaniem, pakowaniem czy rozładunkiem takich materiałów. Świadectwo doradcy może uzyskać osoba z wykształceniem wyższym, która nie była karana za przestępstwa umyślne przeciwko wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu oraz bezpieczeństwu powszechnemu oraz ukończyła stosowny kurs i zdała z pozytywnym wynikiem egzamin przed komisją działającą przy Dyrektorze Transportu Dozoru Technicznego. Świadectwo jest wydawane na 5 lat;
- zatrudnienie kierowców z uprawnieniami do przewozów materiałów niebezpiecznych – a więc posiadających ważne zaświadczenie ADR. Może je otrzymać osoba, która skończyła 21 lat, spełnia wymogi uprawniające do pracy jako kierowca zawodowy przy przewozie towarów, przeszła stosowny kurs początkowy lub udoskonalający i zdała egzamin ADR (zobacz też szkolenia czas pracy kierowców).
Należy pamiętać, że kursy dla kierowców najczęściej omawiają przewóz materiałów niebezpiecznych wszystkich klas. Można jednak odbyć też kursy wyspecjalizowane, których zakres jest zawężony np. do klasy 1 lub 7.
Gdzie szukać szkoleń ADR oraz kursów ADR?
Szkolenia i kursy ADR znajdziemy we wszystkich większych miastach w Polsce. Prym w tym względzie wiodą Warszawa, Katowice, Wrocław, Łódź, Bydgoszcz, Szczecin, Poznań, Lublin, Rzeszów oraz Kraków. Jeśli chcemy zapoznać się z obowiązkami przedsiębiorstwa w zakresie przewozu materiałów niebezpiecznych, magazynowania i oznakowania zgodnie z umową ADR do naszej dyspozycji są zarówno szkolenia stacjonarne, jak i szkolenia i kursy ADR online. Pozwala to podnosić wiedzę z zakresu ADR bez względu na miejsce zamieszkania czy zatrudnienia.
Listę szkoleń ADR znaleźć można na górze strony. Wszystkie oferty zawierają informacje o terminach szkolenia czy kursu, ich programie, sylwetki prelegentów i trenerów prowadzących zajęcia oraz informacje o cenie danego szkolenia. Pozwala to porównać oferty szkoleń pod względem programu merytorycznego oraz budżetu niezbędnego, aby wziąć udział w danym kursie. Rejestracji na szkolenie ADR dokonać można z użyciem bezpłątnego formularza rejestracji online.
Kto powinien wziąć udział w szkoleniach z przepisów ADR?
- kadra kierownicza przedsiębiorstw zajmujących się przewozem i transportem, magazynowaniem i składowaniem oraz oznakowaniem materiałów niebezpiecznych,
- pracownicy zaangażowani w przewóz, pakowanie, załadunki oraz rozładunki towarów niebezpiecznych (w tym operatorzy urządzeń przeładunkowych, magazynierzy, pakujący, konwojenci, kierowcy transportujący i przemieszczający towary niebezpieczne).
- pracownicy służb BHP, specjaliści ds. ochrony środowiska itp.
Kurs ADR - dla kogo?
Kurs ADR powinien przejść każdy keirowca, który chce wykonywać przewóz materiałów niebezpiecznych. Jest to wymóg prawny nałożony w ramach umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych funkcjonującej pod potoczną nazwą "Umowa ADR". Poprzez kurs ADR kierowcy mają za zadanie zdobyć przygotowanie do wykonywania pracy w zakresie przewozu materiałów niebezpiecznych w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami i gwarantujący bezpieczeństwo transportu. W zakresie tematycznym kursu ADR znajdują się zagadnienia takie jak:
- obowiązki kierowcy przewożącego materiały niebezpieczne,
- zapoznanie z najważniejszymi typami zagrożeń,
- przedstawienie wymogów prawnych związanych z przewozem materiałów niebezpiecznych,
- zapoznanie z zasadami zapobiegania wystąpowaniu zagrożeń oraz środkami bezpieczeństwa w transporcie materiałów niebezpiecznych,
- przedstawienie zasad odpowiedzialności cywilnej, karnej i administracyjnej,
- zapoznanie z listą regulacji i zakazów dotyczących wpólnego transportowania określonych grup towarów niebezpiecznych,
- zasady postępowania w sytuacji zaistnienia wypadku podczas przewozu materiałów niebezpiecznych wraz ze szkoleniem z pierwszej pomocy.
Kurs ADR dla kierowców trwa co najmniej 24 godziny i kończy się państwowym egzaminem, którego uzyskanie pozwala uzyskać certyfikat. Warunkiem jest uzyskanie poziomu 2/3 poprawnych odpowiedzi w teście składającym się z 30 pytań. Czas trwania egzaminu to 60 minut.
Zachęcamy również do zapoznania się ze szkoleniami i kursami dotyczącymi odpadów, które bardzo często stanowią meteriał niebezpieczny.
