W erze globalizacji import i eksport produktów na skalę światową nikogo już nie dziwi. Również w Polsce, usytuowanej na jednym z kluczowych szlaków tranzytowych transportu drogowego oraz kolejowego, dynamicznie rozwijają się międzynarodowe usługi z branży TSL. Jednym z ich kluczowych ich elementów jest spedycja międzynarodowa. Na czym dokładnie polega i na jakie aspekty powinna zwrócić uwagę firma, która prowadzi działalność w tym sektorze? Oto najważniejsze informacje.
Spis treści:
- Spedytor, kurs spedytora
- Funkcje i zadania spedytora
- Jakie kompetencje powinien posiadać spedytor?
- Kurs na spedytora a praca w spedycji
- Czym jest spedycja międzynarodowa?
- Jakie wyzwania niesie spedycja międzynarodowa?
- Szkolenia spedycja międzynarodowa
Spedytor, kurs spedytora
Kim jest spedytor? Pojęcie spedytora można rozumieć dwojako. Z jednej strony spedytor to firma, której działalność koncentruje się na spedycji, a więc organizacji transportu. Z drugiej zaś strony spedytor to wyspecjalizowany pracownik, który podejmuje się bezpośrednio wykonywania tych działań – może być zatrudniony albo przez firmy spedycyjne, albo przez przedsiębiorstwa z innych branż, które samodzielnie realizują zadania transportowe. Dzieje się tak zarówno w firmach prowadzących dostawę towarów na niewielką skalę, jak i tych z rozbudowaną flotą ciężarówek. Spedytorem zostać można po ukończeniu zawodowego kursu na spedytora. Aktualnie kurs spedytora możemy przejść zarówno online, jak i stacjonarnie w największych miastach w Polsce. Kursy spedytora znajdziemy między innymi w miastach takich jak: Warszawa, Kraków, Poznań, Łódź, Katowice, Wrocław, Rzeszów, Szczecin, Gdańsk, Lublin, BIałystok, Bydgoszcz, Toruń czy Olsztyn.
Jednak bez względu na to, z której definicji spedytora się skorzysta, zadania na nim spoczywające są podobne. Odpowiada on głównie za:
- zaplanowanie przebiegu procesu transportowego od strony organizacyjnej – a więc np. kwestie związane z doborem pojazdu o odpowiedniej ładowności i parametrach do specyfiki towaru oraz zaaranżowanie wszystkich działań związanych z przygotowaniem do transportu (pakowanie i załadunek) oraz przewozem w określonym terminie,
- sporządzenie niezbędnej dokumentacji wynikającej z przepisów prawa oraz innych standardów obowiązujących w branży logistycznej,
- dopełnienie formalności związanych z przewozem – to szczególnie istotne wówczas, gdy mowa o transporcie międzynarodowym, zwłaszcza do krajów poza strefą Schengen (chodzi np. o kwestie związane z opłaceniem cła i przepisy celne),
- pośrednictwo między nadawcą a odbiorcą ładunku – w tym doradztwo stronom kontraktu jeszcze przed jego zawarciem,
- rozliczenie operacyjnych kosztów spedycyjnych w imieniu zleceniodawcy.
Funkcje i zadania spedytora
Jak pokazuje powyższe, bardzo uogólnione wyliczenie, zadania, jakie spoczywają na spedytorze są bardzo obszerne. Dlatego, zwłaszcza gdy w grę wchodzi ciągła koordynacja procesów transportowych realizowanych na szeroką skalę (np. w dużych firmach działających w tej branży), tworzy się osobne działy zajmujące się realizacją poszczególnych funkcji związanych ze spedycją oraz inwestuje w szkolenie spedytora i kursy dla spedytorów. Dlatego można wyróżnić spedytorów:
- technologów przemieszczania ładunków i ich składowania – ich zadaniem jest przede wszystkim organizowanie kwestii związanych np. z przewozem kontenerów, sposobu zapakowania poszczególnych towarów czy czasowego magazynowania na drodze do odbiorcy docelowego,
- operatorów środków i urządzeń transportowych – do jego zadań należy koordynowanie kwestii związanych z magazynowaniem, ładunków i przeładunków, całopojazdowymi przewozami, transportem multimodalnym, optymalizacją przejazdów w celu uniknięcia tzw. pustych przebiegów, transportem i magazynowaniem materiałów niebezpiecznych (szkolenia ADR),
- logistyków – zajmują się opracowywaniem całościowych koncepcji łańcuchów transportowych tak, aby maksymalnie uprościć i zwiększyć efektywność procesów związanych z przewozem rzeczy,
- maklerów – ich zadaniem jest zadbanie o prawidłowe ubezpieczenie ładunków na wszystkich odcinkach pokonywanej trasy oraz ich włączeniem w obrót handlowy.
Warto też wspomnieć, że w firmach spedycyjnych lub działach spedycyjnych działają również osoby specjalizujące się w doradztwie finansowym. Merytoryczna wiedza jest istotna w tym aspekcie, zwłaszcza gdy firma transportowa podejmuje się rozliczenia należności z tytułu transportu w imieniu zleceniodawcy – zgodnie z regułami INCOTERMS.
Jakie kompetencje powinien posiadać spedytor?
Spedycja, jak widać, jest więc obszarem branży TSL, na którym spoczywa ogromna odpowiedzialność. Dlatego osoby, które podejmują zatrudnienie w tym obszarze rynku, muszą się wyróżniać istotnymi kompetencjami. Ważne będą m.in.:
- praktyczna znajomość prawa transportowego oraz zapisów kodeksu cywilnego mówiących o odpowiedzialności spedytora (art. 794-801 k.c.),
- wysokie zdolności organizacyjne – zarówno związane z organizacją pracy własnej (często w tym zawodzie działa się pod presją), jak i koordynacją obsługiwanych procesów,
- dobra znajomość specyfiki procesów transportowych,
- umiejętność posługiwania się oprogramowaniem z obszaru Car Fleet Management, które coraz częściej stosuje się do szeroko pojętego zarządzania flotami pojazdów w firmach transportowych,
- wysokie zdolności z zakresu komunikacji interpersonalnej,
- kompetencje analityczne,
- znajomość języków obcych – a zwłaszcza angielskiego, niemieckiego i rosyjskiego.
Kluczowe jest również doświadczenie praktyczne, którego nabycie pozwoli awansować na bardziej odpowiedzialne stanowiska w branży TSL.
Kurs na spedytora a praca w spedycji
Kurs spedytora, czy warto go zrobić? Podstawowym sposobem rozpoczęcia pracy w branży spedycyjnej jest ukończenie kursu na spedytora. Kurs spedytora przygotowuje do pracy w zawodzie spedytora, a współcześnie dostępny jest zarówno w postaci kursu stacjonarnego, jak i kursu na spedytora online, co znacznie ułatwia wzięcie w nim udziału. Pozytywne ukończenie kursu spedytora uprawnia do otrzymania certyfikatu zawodowego. Zapisując się na kurs spedytora warto zwrócić uwagę, czy jego ukończenie pozwala uzyskać dyplom (certyfikat) z wpisanym kodem zawodu. W obrocie są trzy kody zawodu dla spedytorów: kod zawodu 333108, czyli Spedytor; kod zawodu 333190, czyli Technik spedytor (dyplom z tym kodem otrzymamy kończąc szkołę zawodową na kierunku Spedycja) oraz 333105, czyli Pozostali spedytorzy. Na pytanie czy warto zrobić kurs spedytora odpowiedź może być tylko jedna - jeśli myślimy o zatrudnieniu w zawodzie spedytora nie tylko warto, ale też trzeba.
Czym jest spedycja międzynarodowa?
Zanim poznasz, z czym wiąże się spedycja międzynarodowa, warto poświęcić kilka chwil na zdefiniowanie zadań, które ciążą na spedytorze w ogóle – zwłaszcza, że temu zagadnieniu nie poświęca się zazwyczaj wiele czasu. O ile obszary transportu oraz logistyki są dość jasne, o tyle spedycja może budzić wątpliwości osób niezwiązanych z branżą. Tymczasem jest ona tak naprawdę sercem branży TSL.
Spedytor – rozumiany jako podmiot realizujący usługi w tym zakresie – odpowiada kompleksowo za proces organizacji transportu od strony formalnej oraz szeroko pojętego zarządzania przewozem towarów. Jego obowiązki obejmują m.in.:
- ustalenie i przygotowanie instrukcji przewozu, według której powinien postępować przewoźnik (fizycznie realizujący transport) – musi ona wskazywać wymagane warunki przewozu, środki transportu, które mają być zastosowane oraz ustalenia trasy,
- zadbanie o przygotowanie ładunku do transportu – a zatem o kwestie takie jak właściwe opakowanie, oznakowanie i zabezpieczenie towarów, weryfikacja ich wagi, przeładunek i rozładunek,
- monitorowanie przestrzegania warunków składowania ładunku (zobacz szkolenia gospodarka magazynowa),
- organizację odprawy celnej (zobacz szkolenia na agenta celnego) i dopełnianie innych formalności na każdym etapie realizacji przewozu,
- kontrolę stanu realizacji usługi przewozowej – w tym weryfikacja postępów na trasie i bardzo często pośrednictwo w kontakcie między zleceniodawcą a przewoźnikiem,
- ustalenie warunków transportowania ładunku, które będą korzystne dla zleceniodawcy i dbanie o ich przestrzeganie.
Jak zatem widać, praca spedytora jest niezwykle odpowiedzialna, a od osoby, która jest bezpośrednio zaangażowana w koordynację procesów transportowych, powinno się oczekiwać m.in. dużej odporności na stres oraz doskonałej organizacji pracy.
Jakie wyzwania niesie spedycja międzynarodowa?
Wydaje się, że spedycja międzynarodowa nie różni się zatem znacząco od tej realizowanej na skalę krajową. Trzeba jednak wziąć pod uwagę bardzo ważne zastrzeżenie: transport realizowany na terenie krajów innych niż Polska musi się odbywać w zgodzie z lokalnymi przepisami, jak również – co oczywiste – adekwatnie do wspólnotowych regulacji prawnych.
Dlatego też podmioty, których specjalnością jest spedycja międzynarodowa, muszą m.in.:
- przygotować deklaracje celne i zadbać o dopełnienie formalności w tym zakresie,
- zadbać o ubezpieczenie towaru, które będzie honorowane na terenie wszystkich krajów przemierzanych przez ładunek,
- zaaranżować transport multimodalny – tj. z wykorzystaniem różnych środków transportu, które są po drodze zmieniane (np. transport morski, następnie kolejowy, a następnie drogowy), a co za tym idzie dopełnić szeregu kolejnych formalności,
- dokonać zgłoszeń przewozowych zgodnie z prawem lokalnym obowiązującym w określonych państwach – zwłaszcza poza strefą Schengen.
Aby poprawnie dopełnić wszystkich obowiązków w tym zakresie i zorganizować przewozy międzynarodowe zgodnie z przepisami lokalnymi i międzynarodowymi, spedytor musi się więc wyróżniać szerokim zakresem wiedzy i kompetencji. Kluczowe są m.in. znajomość:
- najnowszej wersji Warunków Handlowych Incoterms 2020, zgodnie z którymi są zawierane umowy na usługi transportowe na niemal całym świecie – definiują one przede wszystkim podział odpowiedzialności między zleceniodawcą a firmą realizującą transport,
- przepisy celne (warto sprawdzić szkolenia celne) oraz – w wielu przypadkach – również akcyzowe,
- zasady sporządzania umowy spedycji przy współpracy z kontrahentami zagranicznymi,
- zapisy CMR, a więc Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów.
Szkolenia spedycja międzynarodowa
Warto wiedzieć, że przepisy oraz zasady, na których odbywa się transport międzynarodowy, ulegają częstym zmianom. Dlatego nawet przedsiębiorstwa, które od lat prowadzą działalność z obszaru TSL również poza Polską, muszą nieustannie aktualizować i poszerzać wiedzę – np. podczas szkoleń specjalistycznych. Pozwalają one być na bieżąco z trendami na rynku i efektywnie konkurować z pozostałymi podmiotami.
Listę szkoleń z obszaru spedycji międzynarodowej oraz kursów dla spedytorów można znaleźć powyżej. Warto również rozwijać wiedzę w innych kwestiach istotnych dla branży TSL i międzynarodowego obrotu towarowego: prawo przewozowe, zasady przewozów drobnicowych, przewozów kontenerowych czy też sporządzanie deklaracji Intrastat.