Odpowiednio wdrożona koncepcja Lean Management pozwala skutecznie podnieść wydajność przedsiębiorstwa, przy jednoczesnym ograniczeniu zużywanych zasobów. Na czym konkretnie polega, skąd pochodzi, dlaczego jest tak popularna i jakie czynniki powodują, że warto ją wprowadzić w organizacji? Tego wszystkiego dowiesz się z poniższego artykułu.
Czym jest Lean Management?
Tłumacząc Lean Management na język polski, można tę koncepcję nazwać szczupłym zarządzaniem. Polega na wdrażaniu w przedsiębiorstwie takich przekształceń funkcjonalnych i organizacyjnych, które pozwolą jak najlepiej dostosować przedsiębiorstwo do warunków, jakie panują na rynku i zapobiec marnotrawstwu wywoływanemu najczęściej przez:- niepotrzebne zapasy (zapasy większe niż potrzebne minimum),
- nadprodukcję (wytwarzanie z wyprzedzeniem, gdy nie ma jeszcze popytu na produkt),
- błędy oraz wady jakościowe,
- oczekiwanie (zbyt długa bezczynność pracowników, maszyn, surowców),
- nadmierne przetwarzanie (stosowanie zbyt zaawansowanych narzędzi i technologii do wytworzenia produktu),
- niepotrzebny transport (zbędne przemieszczanie surowców i gotowych wyrobów),
- niepotrzebny ruch (zbędny wysiłek fizyczny pracowników),
- niewykorzystany potencjał pracowników.
Lean Management to proces stopniowy i nieustający, który prowadzi do zracjonalizowania całej organizacji oraz jej interakcji z otoczeniem i prowadzi do tego, by relacje wewnątrz i na zewnątrz firmy były pozytywne. Jego nadrzędnym celem i efektem jest uzyskanie jak najwyższej produktywności personelu i jak najwyższej jakości produktów, dzięki maksymalizacji usprawnień w obrębie całej organizacji i procesów, jakie w niej zachodzą oraz minimalizacji marnotrawstwa. Odbywa się to poprzez “wyszczuplanie”, “wysmuklanie” i “odchudzanie” przedsiębiorstwa, które jest możliwe dzięki wprowadzaniu zmian, a często wręcz cięć m.in. w:
- działaniu firmy,
- strukturze majątku firmy,
- sposobach zarządzania,
- przygotowaniu zawodowym pracowników,
- kształtowaniu postaw pracowników.
Do najbardziej znanych technik i narzędzi Lean Managementu należą:
- Six Sigma,
- Kanban,
- KPI (kluczowe wskaźniki efektywności),
- metoda 5W (metoda 5 razy dlaczego - Kaizen),
- przyczynowo-skutkowy diagram Ishikawy.
Skąd pochodzi Lean Management?
Koncepcja Lean Management wywodzi się z branży wytwórczej, z sektora motoryzacyjnego. Zapoczątkowana została przez model produkcyjny Toyota Production System (TPS), zastosowany po II wojnie światowej w Japonii w Toyota Motor Company. Za “ojca” TPS uznaje się Taiichi Ōno, japońskiego inżyniera i menedżera z Toyoty.Podejście TPS oparto na elastyczności, utrzymywaniu najwyższej jakości, eliminowaniu marnotrawstwa zasobów oraz nieustannym doskonaleniu organizacji. Filarami systemu były dwa innowacyjne rozwiązania, które zastosowano w Toyocie i które pozwoliły firmie produkować wysokiej jakości samochody, przy jednoczesnym zmniejszeniu wykorzystywanych zasobów:
- Just in Time - system dostaw materiałów i półproduktów dokładnie na czas, dzięki któremu podaż zaspokaja popyt;
- Jidoka (Autonomation) - autonomizacja systemów produkcyjnych, dzięki której możliwe jest wykrywanie oraz eliminacja błędów i odstępstw od ustalonych standardów.
Przez długie lata o TPS słyszano wyłącznie w Japonii. Przełom nastąpił w 1977 roku, gdy czterej menedżerowie Toyoty napisali artykuł do czasopisma “International Journal of Production Research”, w którym porównali bezkonkurencyjną wydajność pracy w Toyocie z wydajnością pracy u konkurencji w Stanach Zjednoczonych, Szwecji i Niemczech.
Pojęcia Lean Managementu, a w zasadzie termin Lean Production (który stanowi rozszerzenie koncepcji Lean Managementu) po raz pierwszy użył John Krafcik w opublikowanym w 1988 roku artykule w “Sloan Management Review”, w którym opisał badanie International Motor Vehicle Program (IMVP) i porównał system produkcyjny w Toyocie do systemu produkcji masowej, stosowanej w większości przedsiębiorstw.
Jednak to dopiero w 1990 roku Lean Management upowszechnił się na całym świecie. W tym czasie grupa badaczy z Massachusetts Institute of Technology – James Womack, Daniel Jones i Daniel Roos – opublikowała książkę “The Machine That Changed the World”, w którym opisała drugi etap programu badawczego IMVP, który realizowano w latach 1985-1989. Udowodniono w niej, że wyższa konkurencyjność japońskich koncernów motoryzacyjnych spowodowane jest wdrożeniem systemu produkcyjnego, który opracowała Toyota.
Lean Management – zalety
Lean Management ma zdecydowanie ogromną ilość zalet, które sprawiają, że warto tę koncepcję wdrażać w przedsiębiorstwach. Wśród najważniejszych należy wymienić to, że:- pozwala na redukcję kosztów prowadzenia działalności i poprawić cash flow;
- pozwala zwiększyć elastyczność i szybkość dostosowywania się przedsiębiorstwa do wymagań klientów i zmian popytu;
- pozwala zwiększyć produktywność przedsiębiorstwa;
- pozwala poprawić jakość wytwarzanych produktów oraz świadczonych usług;
- pozwala skrócić czas realizacji zamówień;
- pozwala skrócić czas projektowania i wprowadzania na rynek nowości w asortymencie;
- pozwala podwyższać kwalifikacje pracowników;
- pozwala poprawić bezpieczeństwo i higienę pracy, a także zmniejszyć liczbę wypadków w pracy;
- pozwala ograniczyć negatywny wpływ przedsiębiorstwa na środowisko.
Lean Management – wady
W przypadku Lean Managementu ciężko mówić o wadach. Występują jednak bariery, które sprawiają, że wdrożenie takiego rozwiązania może być w niektórych organizacjach o wiele trudniejsze. Oto one:- najwyższe kierownictwo nie chce zaangażować się we wdrażania koncepcji Lean Management i nie wiąże jej ze strategicznymi celami przedsiębiorstwa;
- członkowie organizacji traktują Lean Management, jako zbiór narzędzi, nie rozumiejąc, że w koncepcji chodzi o coś więcej – mianowicie o wprowadzanie trwałych zmian w kulturze przedsiębiorstwa;
- w przedsiębiorstwie występują duże różnice kulturowe;
- w firmie nie zostają utworzone standardy skutecznego wdrażania Lean Managementu i wszyscy członkowie organizacji nie zostają z nimi zapoznani;
- pracownicy stawiają opór we wdrażaniu Lean Managementu, bojąc się zmian, nie ufając kierownictwu lub mając negatywne doświadczenia z wprowadzania podobnych rozwiązań w przeszłości.
Dlaczego koncepcja Lean Management jest tak popularna i dlaczego warto ją wdrażać?
Lean Management stosuje się w celu rozwiązania problemu marnotrawstwa w przedsiębiorstwach. Cykle produkcyjne przebiegające według tej koncepcji są krótkie i zintegrowane, a zdolności produkcyjne maksymalnie wykorzystywane. Minimalizacja zapasów pozwala zmniejszyć zapotrzebowanie na powierzchnię magazynową. Wprowadzone standardy i plan działania prowadzą do terminowości w postępie prac oraz do nawiązania się partnerskiej współpracy z dostawcami. Nie tylko oczekiwania klientów są spełniane w maksymalnym stopniu, ale również dąży się do utrzymania satysfakcji pracowników na jak najwyższym poziomie.Poprzez nieustający proces doskonalenia w nurcie Lean Managementu, firma jest w stanie wygenerować w olbrzymie oszczędności zasobów – nie tylko finansowych – a także wypracować sobie dobre relacje wewnątrz organizacji i z otoczeniem zewnętrznym, w tym z dostawcami surowców i klientami końcowymi. Pracownicy czują się docenieni, dzięki czemu dają z siebie coraz więcej, generując dla przedsiębiorstwa same korzyści.
Szkolenia z lean management jako droga do organizacji Lean
Jak już wspomnianio wyżej droga do budowy organizacji Lean nie jest taka prosta, dlatego warto rozważyć skorzystanie z zewnętrznego wsparcia w postaci szkoleń i kursów, zarówno dla kadry menedżerskiej, jak i wszystkich pracowników. Szkolenia takie pozwolą pełniej zrozumieć koncepcję Lean, zbudować entuzjazm pracowników dla jej wdrożenia i zapewnić sukces temu złożonemu i długotrwałemu projektowi, który wymaga zmiany kultury organizacyjnej przedsiębiorstwa.Krótka analiza ofert szkoleń i kursów z lean management pokazuje, że przeciętne szkolenie o tej tematyce trwa 2 dni szkoleniowe i obejmuje około 14 godzin zajęć merytorycznych i ćwiczeń. Szkolenia tego typu dostępne są w formule otwartej przede wszystkim w dużych miastach, m.in. w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu i Katowicach.
Osobom zainteresowanym szczupłym zarządzaniem polecamy również tematy szkoleń dotyczące nowoczesnych metod szczupłego zarządzania produkcją, w tym lean manufacturing, PPAP APQP, SMED czy FMEA.
Więcej informacji dotyczących Lean Management znajdą Państwo na stronach Wikipedii oraz w artykule dotyczącym kulturowych uwarunkowań stosowania lean management.
