Szkolenia antymobbingowe: czym jest mobbing i jak mu przeciwdziałać?

Co to jest mobbing?

Zgodnie z Art. 94³ § 2 Kodeksu pracy (Dz.U.2019.1040) mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Jak potwierdzają statystki, z roku na rok w Polsce coraz więcej osób pada jego ofiarą.

• Już w badaniach CBOS z 2014 wskazano, że poddawanych mobbingowi w pracy jest aż 17 procent pracowników.
• Z raportu „Bezpieczeństwo pracy w Polsce 2019. Mobbing, depresja, stres w miejscu pracy” wynika, że aż 46 procent polskich pracowników padło kiedyś ofiarą mobbingu, a aż 14 procent z nich było ofiarami przemocy fizycznej.
• W drugiej połowie 2023 roku aż 41,4% pracujących Polaków doświadczyło zachowań o charakterze mobbingowym. Najczęściej zgłaszane formy mobbingu obejmują otrzymywanie bezsensownych zadań (10,3% respondentów), bycie obiektem obmawiania i plotek (9,8%), dostawanie sprzecznych poleceń (9,6%), padanie ofiarą komentarzy świadczących o zazdrości lub zawiści (9%) oraz doświadczanie krzyku, przekleństw i wyzwisk (8,4%).
• Dane Państwowej Inspekcji Pracy wskazują na znaczną liczbę skarg związanych z mobbingiem. W pierwszym półroczu 2022 roku wpłynęło 1003 takich skarg, podczas gdy w całym 2021 roku odnotowano ich 2116, a w 2020 roku – 1884.

Dlatego tak ważne jest przeciwdziałanie mobbingowi. Aby zacząć, należy wiedzieć, czym tak naprawdę jest mobbing i jakie są obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony pracownika. Obowiązek przeciwdziałania mobbingowi nakłada na pracodawców Kodeks Pracy.

Jak radzić sobie ze zjawiskiem mobbingu w pracy?

Mobbing to niestety coraz powszechniejsze zjawisko w pracy, co potwierdzają statystki. Wielu pracodawców, jak i pracowników ma jednak duży problem w ustaleniu, które zachowania są mobbingiem, a które nie. Nie wiedzą również jak zapobiegać dyskryminacji w miejscu pracy oraz jak postępować w przypadku jej stwierdzenia. Zbudowaniu tej wiedzy mogą służyć profesjonalne szkolenia, które możemy podzielić na dwie grupy:

• szkolenia antymobbingowe dla pracowników - zapewniające pracownikom podstawową wiedzę pozwalającą rozpoznać mobbing, zgłaszać go i przeciwdziałać pojawianiu się go w organizacji.
• szkolenia z przeciwdziałania mobbingowi dla pracodawców - skierowane głównie do działów prawnych i HR, które najczęściej odpowiedzialne są za przeciwdziałanie mobbingowi oraz wdrożenie procedur antymobbingowych.

Dlaczego organizacja takich szkoleń jest niezykle ważna?

1. Od początku 2019 roku w życie weszły nowe przepisy dotyczące mobbingu, ułatwiające pracownikom sięganie po narzędzia chroniące przed mobbingiem oraz zwiększające możliwości dochodzenia odszkodowania. Przed zmianami pracownik, aby oskarżyć o mobbing i ubiegać się o odszkodowanie, musiał wcześniej zrezygnować z pracy. Obecnie nie jest to już konieczne, wg.art. 94³ § 4 Kodeksu Pracy.
2. W świetle nowych przepisów pracownik może domagać się odszkodowania za nierówne traktowanie, czyli dyskryminację. Kwestię mobbingu porusza też kodeks karny, a dokładnie art. 218 § 1 Kodeksu Karnego (Dz.U.2019.0.1950 t.j.), według którego uporczywe naruszanie praw pracownika jest zagrożone grzywną, a nawet karą pozbawienia wolności do dwóch lat.
3. Nawet jeśli pracownika mobbinguje inny pracownik, za wszystko i tak odpowiada przed sądem pracodawca. W przypadku pozwania miejsca pracy, pracownik może domagać się od pracodawcy odszkodowania. Minimalna kwota, jaką musi otrzymać w przypadku wygranej sprawy, stanowi równowartość pensji minimalnej, jednak kwota maksymalna nie istnieje, wg. art. 94³ § 4 KP. Oznacza to, że sąd tak naprawdę może zasądzić dowolną kwotę zadośćuczynienia, adekwatną do poniesionych szkód.
4. Zmiany w prawie pracy oraz przepisach dotyczących czy to mobbingu czy ochrony sygnalistów zachodzą często, więc uzupełnianie wiedzy w tym obszarze jest szczególnie istotne.

Szkolenie antymobbingowe dla pracowników

Szkolenie antymobbingowe dla pracowników to program edukacyjny mający na celu zwiększenie świadomości na temat mobbingu oraz jego skutków, a także wykształcenie umiejętności rozpoznawania i przeciwdziałania temu zjawisku w miejscu pracy. Tego rodzaju szkolenie dostarcza nie tylko wiedzy teoretycznej, ale również praktycznych narzędzi, które pomagają budować kulturę organizacyjną opartą na wzajemnym szacunku i współpracy.

Zakres tematyczny szkolenia

Program szkolenia antymobbingowego zazwyczaj obejmuje następujące zagadnienia:

• Definicja i rodzaje mobbingu – czym jest mobbing, jakie zachowania go charakteryzują oraz czym różni się od innych form konfliktów w pracy.

• Przyczyny i skutki mobbingu – jakie czynniki sprzyjają powstawaniu mobbingu oraz jakie konsekwencje ponoszą zarówno ofiary, jak i całe przedsiębiorstwo.

• Obowiązki pracodawcy i prawa pracownika – omówienie przepisów prawa pracy dotyczących mobbingu oraz obowiązków pracodawcy w zakresie jego zapobiegania.

• Rozpoznawanie i reagowanie na mobbing – jak rozpoznać sytuacje mobbingowe i jak właściwie na nie reagować, aby nie eskalować problemu.

• Procedury zgłaszania i przeciwdziałania mobbingowi – jak wdrożyć skuteczne mechanizmy ochrony pracowników i jakie działania podejmować w przypadku zgłoszenia nadużyć.

• Budowanie zdrowych relacji w pracy – promowanie dobrej komunikacji i współpracy w zespołach w celu zapobiegania sytuacjom konfliktowym.

Dlaczego warto organizować szkolenia antymobbingowe?

Inwestowanie w szkolenia antymobbingowe przynosi firmie wiele korzyści. Po pierwsze, zwiększa świadomość pracowników, co pozwala na szybsze rozpoznawanie niepokojących sytuacji i skuteczniejszą reakcję. Po drugie, pomaga budować kulturę organizacyjną opartą na wzajemnym szacunku, co pozytywnie wpływa na atmosferę w pracy i zmniejsza ryzyko występowania konfliktów.

Dodatkowo, firmy dbające o przeciwdziałanie mobbingowi zmniejszają rotację pracowników, poprawiają ich zaangażowanie i zwiększają efektywność zespołów. Regularne szkolenia tego typu to także element realizacji obowiązków pracodawcy wynikających z przepisów prawa pracy, co pomaga uniknąć potencjalnych problemów prawnych i reputacyjnych.

Szkolenie antymobbingowe to zatem nie tylko sposób na eliminację niepożądanych zachowań, ale również inwestycja w długoterminowy rozwój i stabilność firmy.

Równie ważne jest też edukowanie pracowników, aby wiedzieli, jak współpracować w zespole i które zachowania z ich strony są niedopuszczalne i należy ich unikać. 

Szkolenia z przeciwdziałania dyskryminacji w pracy

Jednym z najlepszych sposobów przeciwdziałania mobbingowi są szkolenia i edukowanie się pracodawców w kwestii mobbingu. Powinien je przejść każdy pracodawca, aby wiedzieć, jak szybko wyłapać sygnały świadczące o mobbingu, odróżnić zachowania mobbingujące od innych, a także jakie wsparcie udzielić poszkodowanym pracownikom. Adresatem tego typu szkoleń dotyczących mobbingu są głównie osoby odpowiedzialne w przedsiębiorstwie lub instytucji za procesy personalne i zarządzające zespołami, w szczególności menedżerowie komórek organizacyjnych, przedstawiciele działu kadr, HR, menadżerowie różnych działów, wyższa kadra zarządzająca, członkowie komisji antymobbingowych. Szkolenie antymobbingowe dla pracodawców i kadry zarządzającej powinno opierać się na „Wielkiej 5 dyskryminacji i mobbingu”. Pracodawcy powinny po nim umieć bez problemu wyróżnić:

• 5 najpowszechniejszych form dyskryminacji - dyskryminację bezpośrednią, pośrednią, molestowanie, zachęcanie do dyskryminacji, molestowanie seksualne.
• 5 rodzajów dyskryminacji - dyskryminację płacową, wielokrotną, przez asocjację, przez asumpcję lub poprzez działania odwetowe.
• 5 obszarów chronienia przed dyskryminacją - podczas rekrutacji i selekcji, nawiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania, dostępu do szkoleń czy rozwiązywania stosunku pracy.
• 5 składowych mobbingu - konkretne działania lub zachowania, stosunek zachowań do pracownika, długotrwałość oraz uporczywość, nękanie oraz wywołanie konkretnych skutków.

Jak zapisać się na szkolenie?

Szkolenia dotyczące mobbingpwi oraz kursy antymobbingowe mogą Państwo znaleźć na górze strony wraz z informacjami o terminie i miejscu realizacji. Zachęcamy do zapoznania się z programem poszczególnych szkoleń, porównania ich zakresu oraz warunków uczestnictwa, w tym oczywiście cen szkoleń, a następnie wybranie najlepszej dla Państwa oferty i zgłoszenia udziału w wybranym kursie dotyczącym mobbingu przez nasz bezpłatny formularz rejestracji online. W ofercie znajdą Państwa szkolenia stacjonarne, realizowane głównie w dużych miastach, takich jak Warszawa, kraków, Wrocław, Poznań, Gdańsk, Łódź czy Katowice, jak też kursy i szkolenia antymobbingowe online. Dostępność szkoleń online jest coraz większa, co sprawia, że zyskujemy dostęp do sprawdzonej wiedzy bez względu na miejsce zamieszkania czy zatrudnienia. 

Co nie jest mobbingiem?

Szkolenia pozwalają również rozróżnić mobbing od innych zachowań, które nękaniem nie są. Nie każde zachowanie, które nie odpowiada pracownikowi jest mobbingiem.

• Nie jest nim na pewno jednorazowe nieodpowiednie zachowanie. Mobbing to nękanie lub zastraszanie, które się powtarza. Często przez długi okres czasu.
• Mobbing musi być skierowany do danej osoby i wskazywać ewidentną dyskryminację. Jeśli przełożony mówi do wszystkich podwładnych nieprzyjemnym tonem, mimo że jest to przejawem jego niskiej kultury osobistej, niekoniecznie można to uznać za przejaw mobbingu.
• Mobbingiem nie jest też egzekwowanie obowiązków pracownika ani rzetelna krytyka jego pracy.
• Mobbingiem także nie jest konflikt między pracownikami, chyba, że łączy się z nękaniem.

Niezwykle istotne jest jednak to, aby pracodawca każdy przypadek potraktował poważnie i skrupulatnie go przeanalizował. Lekceważenie może bowiem okazać się dla niego bardzo kosztowne. Nie tylko w przypadku podania do sądu przez pracownika i wygrania przez niego sprawy. Ignorowanie przypadków mobbingu może powodować utratę zaufania do pracodawcy w całej organizacji, dobrego wizerunku, a w przypadku rozniesienia się informacji o jego podejściu do problemu, także na rynku pracy. Takie działanie jest narzucone na pracodawcę prawnie - gdy dotrą do niego informacje o mobbingu ma on obowiązek mu przeciwdziałać, zgodnie z artykułem 94³ §1 KP (Dz.U.2019.1040 t.j). Pracodawca powinien wówczas najpierw ustalić, czy odczucia pracownika są zgodne z rzeczywistością, czyli czy to, co mówi, naprawdę ma miejsce. Powinny zostać przeprowadzone rozmowy z pracownikami, a następnie udokumentowane w formie raportów. W przypadku rozstrzygnięcia sytuacji na korzyść poszkodowanego, wobec mobbingującego pracownika pracodawca może zastosować naganę, pozbawić go premii lub innych bonusów, przenieść na inne stanowisko lub wypowiedzieć umowę.

Aby takie działania przebiegały sprawnie, każda firma powinna mieć dopisaną do regulaminu adnotację antymobbingową i antydyskryminacyjną. Powinna zostać też stworzona procedura szczegółowego działania w przypadku mobbingu - na przykład powołanie komisji złożonej z określonej liczby osób, w której znajdzie się też na przykład psycholog. Jest to istotne nie tylko ze względu na pracownika i podtrzymania jego zaufania do organizacji, ale brak takich wytycznych i zapisków może być pogrążający dla pracodawcy w przypadku potencjalnej rozprawy sądowej. Przeciwdziałanie mobbingowi powinno być integralną częścią zarządzania zasobami ludzkimi, ale obowiązki związane z tym powinny być częścią pracy wszystkich człnków kadry menedżerskiej.