Wszystkie zasady związane ze stosunkiem między pracodawcą a pracownikiem, zostały ujęte w Kodeksie Pracy i prawie pracy. W naszym artykule omawiamy najważniejsze informacje na temat tej gałęzi legislacji i kluczowych zasad zatrudniania pracowników oraz przedstawiamy jak poprzez profesjonalne szkolenia z prawa pracy, warsztaty i kursy prawa pracy zapewnić zgodność działalności firmy z przepisami prawa pracy.
Spis treści:
- Prawo pracy, Kodeks pracy
- Jakie aspekty zatrudnienia reguluje Kodeks pracy i prawo pracy?
- Zmiany w prawie pracy
- Szkolenia prawo pracy, kursy prawo pracy
- Kto powinien przejść szkolenia z prawa pracy lub kurs prawa pracy?
- Popularne szkolenia z prawa pracy
Prawo pracy, Kodeks pracy
Co to jest prawo pracy? Prawo pracy to gałąź prawa obejmująca szereg regulacji i przepisów z zakresu nawiązywania, utrzymywania i rozwiązywania stosunku pracy pomiędzy pracownikiem i pracodawcą, jak również dotycząca organizacji pracodawców i pracowników, układów i sporów zbiorowych, partycypacji pracowniczej oraz dialogu w zbiorowych stosunkach pracy.
Co to jest Kodeks pracy? Kodeks pracy, a dokładniej mówiąc Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141) to nadrzędny akt prawny, który reguluje wszystkie kwestie związane z relacjami na linii pracodawca-pracownik oraz pokrewnych. Należy przy tym pamiętać, że Kodeks pracy obejmuje jedynie relacje wynikające ze stosunku pracy. Oznacza to, że przepisom podlegają osoby zatrudnione w oparciu o umowę o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Gdy zaś relacje między firmą a osobą realizującą konkretne zadania na jej rzecz są regulowane np. przez umowę o dzieło, umowę zlecenia czy inny dokument – wszystkie wątpliwości są rozwiązywane w oparciu o inne zapisy ustawowe. Jest to przede wszystkim kodeks cywilny.
Kodeks pracy jak już wspomniano to najważniejszy akt normatywny prawa pracy w Polsce, który stanowi zbiór przepisów dotyczących szeroko pojętych praw i obowiązków związanych ze stosunkiem pracy. Opisuje on wszelkie zasady zatrudnienia oraz prawa i obowiązki zarówno pracowników, jak i pracodawców. Kodeks Pracy składa się aż z 15 działów, którym nadano następujące tytuły:
- Przepisy ogólne,
- Stosunek pracy,
- Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia,
- Obowiązki pracodawcy i pracownika,
- Odpowiedzialność materialna pracowników,
- Czas pracy,
- Urlopy pracownicze,
- Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem,
- Zatrudnianie młodocianych,
- Bezpieczeństwo i higiena pracy,
- Układy zbiorowe pracy,
- Rozpatrywanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy,
- Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika,
- Przedawnienie roszczeń,
- Przepisy końcowe.
Jest to główne źródło prawa pracy. Kodeks obowiązuje pracodawców, a więc jednostki organizacyjne i osoby fizyczne, które zatrudniają pracowników, a także pracowników, czyli osoby zatrudnione osoba podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Oznacza to więc, że przepisy w nim zawarte nie obejmują osób wykonujących pracę w ramach umów cywilnoprawnych takich jak umowa-zlecenie lub umowa o dzieło. Należy również podkreślić, że polski kodeks pracy jest zgodny z prawem europejskim, a wszystkie inne akty i ustawy dotyczące relacji pracownik-pracodawca, w tym wewnętrzne regulaminy organizacji działających na terenie RP muszą pozostawać z nim w zgodzie.
Jakie aspekty zatrudnienia reguluje Kodeks pracy i prawo pracy?
Kodeks pracy jest obszernym aktem prawnym, liczącym obecnie 172 strony i zawiera 305 artykułów. Mimo że podstawowy dokument powstał ponad 35 lat temu, ulega on stałym nowelizacjom, które dostosowują przepisy do aktualnych realiów rynkowych. Główne obszary, które reguluje prawo pracy, to:
- zasady zawierania umów o pracę, ich zmiany i rozwiązywania – zarówno w odniesieniu do obywateli RP, jak również obywateli państw UE oraz pozostałych,
- zasady zawierania umów powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę,
- wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia – w tym przysługujące w czasie niezdolności do pracy oraz odprawy rentowe, emerytalne i pośmiertne,
- obowiązki pracodawcy i pracownika – to m.in. ogólne zasady dotyczące zatrudniania, regulaminów zakładu pracy, nagród i kar,
- odpowiedzialność materialna pracowników – za szkodę i powierzone mienie,
- czas pracy,
- urlopy pracownicze,
- uprawnienia związane z rodzicielstwem (m.in. urlopy macierzyńskie i ojcowskie, skrócenie czasu pracy w okresie po ciąży itp.),
- zatrudnianie młodocianych,
- bezpieczeństwo i higiena pracy, czyli BHP,
- układy zbiorowe pracy – kwestie związane m.in. z działalnością związków zawodowych,
- odpowiedzialność za wykroczenia przeciw prawom pracownika – a zatem sytuacje, w których niezbędne są orzeczenia sądu pracy.
Już ta lista pokazuje, że zbiór przepisów zawartych w kodeksie pracy zawiera odpowiedzi na wszelkie pytania związane z zatrudnieniem i wskazówki niezbędne przy zawieraniu umów oraz organizacji pracy zakładu.
Zmiany w prawie pracy
Przepisy prawa pracy zmieniają się dynamicznie, co jest efektem zmian na samym rynku pracy. Zapisy legislacyjne muszą się dostosowywać np. do nowych form pracy (w tym do pracy zdalnej), „sezonowości” funkcjonowania niektórych zakładów. Dlatego w ostatnich latach Kodeks pracy był regularnie nowelizowany, tak jak i akty wykonawcze z zakresu prawa pracy. Do najważniejszych zmian, które wprowadzono w ostatnim czasie można zaś zaliczyć:
- ograniczenie zakresu danych osobowych, jakich pracodawca może wymagać od pracownika i kandydata – to wynik wprowadzenia RODO,
- zmiany w zasadach gromadzenia dokumentacji pracowniczej – dodano możliwość prowadzenia akt pracowniczych w formie elektronicznej i skrócono czas ich przechowywania do 10 lat,
- redefinicja dyskryminacji w miejscu pracy – obecnie każdy przejaw nierównego traktowania uznaje się za dyskryminację,
- konieczność przywrócenia na stanowisko pracownika, który występuje przeciw byłemu pracodawcy do sądu pracy jeszcze przed uprawomocnieniem się wyroku (zapis wzbudza wiele kontrowersji),
- liczne zmiany w rozliczaniu czasu pracy kierowców, zmierzające do zapewniania lepszego przestrzegania praw pracowniczych oraz zapewnienia bezpieczeństwa w transporcie,
- zmiany w urlopach macierzyńskich i wychowaczych,
- uaktualniono przepisy dotyczące mobbingu i dyskryminacji w miejscu pracy,
- wprowadzono nowe zasady wydania świadectwa pracy (ma być ono wydane w dniu ustania stosunku pracy, a nie, jak uprzednio „niezwłocznie”).
Warto zatem śledzić na bieżąco nowelizacje kodeksu pracy i poszerzać wiedzę na temat praktycznego zastosowania zawartych w nim przepisów.
Szkolenia prawo pracy, kursy prawo pracy
Ze względu na dużą częstotliwość zmian w Kodeksie Pracy, a także znaczenie tych zmian oraz wysokość sankcji karnych związanych z nieprzestrzeganiem prawa pracy, przedsiębiorcy zdani są na ciągłe śledzenie zmian w prawie pracy i dostosowywanie prowadzonej działalności do obowiązujących regulacji. W zapewnieniu dostępu do wiedzy w tym obszarze pomocne może być zapoznawanie się z prasą specjalistyczną, śledzenie ustawodawstwa, ale również udział w rozmaitych szkolenia i kursach dotyczących prawa pracy i zmian w przepisach.
Szkolenia tego typu znajdziemy zarówno w wersji stacjonarnej - odbywają się one w największych miastach w Polsce, takich jak Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź, Poznań, Wrocław, Katowice, Lublin, Białystok czy Rzeszów - jak też w formie szkoleń i kursów online. Realizowanych zarówno na żywo, w trakcie których uczestnicy mają możliwość zadawania pytań i bezpośredniego kontaktu z prowadzącym zajęcia oraz innymi uczestnikami, jak i kursów i szkoleń poświęconych prawu pracy w formie e-learning, w których to uczestnik decyduje o porze zapoznawania się z materiałami szkoleniowymi. Ich zaletą jest możliwość powrotu do wybranych partii szkolenia, a wadą skolei brak możliwości uzyskania wyjaśnień, doprecyzowania przedstawianych zagadnień itp.
Specyficzną formą są szkolenia wyjazdowe z prawa pracy, które odbywają się w popularnych ośrodkach wypoczynkowych, takich jak Zakopane, Karpacz, Kołobrzeg, Sopot czy Kazimierz Dolny. Umożliwiają one połączenie zdobywania wiedzy z wypoczynkiem, a ich główną zaletą jest pełna koncentracja na procesie uczenia i możliwość efektywnego zapoznania się z dużymi partiami materiału w krótkim czasie. Występują one w wersji dla początkujących oraz zaawansowanych.
Kto powinien przejść szkolenia z prawa pracy lub kurs prawa pracy?
Kursy prawo pracy i szkolenia z prawa pracy oraz Kodeksu pracy kierowane są przede wszystkim do:
- pracowników działów HR, kadr i płac w przedsiębiorstwach oraz instytucjach publicznych: dyrektorów HR, HR managerów, HR Business Partnerów, specjalistów ds. personalnych, specjalistów ds. kadr i płac;
- właścicieli firm, członków zarządów i członków wyższej kadry zarządzającej,
- menedżerów zarządzających zespołami, team liderów, brygadzistów.
Popularne szkolenia z prawa pracy
Najczęściej pojawiające się w ofercie tematy kursów i szkoleń z prawa pracy:
- Prawo pracy: zmiany w prawie pracy, Kodeks Pracy od A do Z, prawo pracy dla kadry kierowniczej, prawo pracy dla zaawansowanych, orzecznictwo Sądu najwyższego, stanowiska PIP, specjalista ds. personalnych...
- Umowy cywilnoprawne: przepisy prawa, zabezpieczanie...
- Prawo pracy dla mendżerów: bezpieczne zatrudnianie i zarządzanie pracownikami
- Czas pracy: planowanie, rozliczanie i dokumentowanie czasu pracy, praca zdalna i hybrydowa a czas pracy, system zrównoważonego czasu pracy - praca zmianowa i brygadowa...
- Rekrutacja pracowników: ochrona danych osobowych kandydatów, ochrona danych pracowników...
- Kadry i płace: specjalista ds. kadr i płac, koszty pracownicze...
- Prowadzenie dokumentacji pracowniczej: teczka osobowa pracownika, ochrona danych osobowych...
- Ubezpieczenia i świadczenia socjalne: zasiłki od A do Z, ubezpieczenia społeczne...
- Naliczanie wynagrodzeń: płace od A do Z, rozliczenia składkowo-podatkowe dla pracowników delegowanych i cudzoziemców, błędy w płacach - korekty składek i zaliczek...
- Mobbing, molestowanie i dyskryminacja w miejscu pracy...
- Zatrudnianie cudzoziemców: podstawy prawne, składki...
- Związki zawodowe: współpraca pracodawcy ze związkiem zawodowym.