Zarządzanie może być definiowane na wiele sposobów, a jego pierwszych odmian można doszukiwać się już w starożytności. Koncepcje, metody i style zarządzania zmieniały się przez lata, jednak dziś nie sposób podważyć jego znaczenia dla efektywności i rentowności przedsiębiorstw. Dowiedz się, w jaki sposób ewoluowało podejście do zarządzania strategicznego i jaką rolę odgrywa ono we współczesnych organizacjach.

Czym jest zarządzanie?

Pojęcia zarządzania jest bardzo trudne do zdefiniowania. Można je jednak nazwać np. zbiorem procesów związanych z administrowaniem polegających na planowaniu, organizowaniu, przewodzeniu i kontrolowaniu. Istotą podejmowania działań związanych z zarządzaniem w organizacji jest realizacja jej celów. Pojęcie jest jednak używane nie tylko w kontekście biznesowym. Zarządzać można bowiem w zasadzie wszystkim – począwszy od dokumentacji, a skończywszy na stresie. Ogólne zasady zarządzania są dość uniwersalne i mogą być stosowane w wielu aspektach życia. Istnieje jednak również wiele dodatkowych reguł stosowanych w konkretnych procesach zarządczych. Osobę odpowiedzialną za proces zarządzania w organizacji najczęściej nazywa się menedżerem. Ponadto może ona zatrudniać specjalistów w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi, finansami, ryzykiem i wieloma innymi procesami.

Podejścia do zarządzania

Zarządzanie było stosowane w praktyce od tysiącleci, jednak dopiero na przełomie XIX i XX wieku rozpoczęto rozważania teoretyczne na temat tej dziedziny. W ciągu kilkudziesięciu lat sformułowano też trzy podstawowe podejścia do zarządzania. Jakie?

Podejście klasyczne

Opierało się na wprowadzaniu usprawnień w organizacji na podstawie prowadzonych badań. Jeden z twórców tego modelu – Fryderyk Taylor – mierzył czas pracy robotników podczas wykonywanych zadań i na tej podstawie opracował wzorzec najefektywniejszej metody postępowania. Z kolei Henry Fayol opracował 14 zasad sprawnego zarządzania stanowiących podwaliny klasycznej teorii organizacji.

Podejście behawioralne

Kładzie nacisk na indywidualne postawy i zachowania oraz na procesy grupowe, dostrzegając znaczenie procesów behawioralnych w miejscu pracy. Efektem pracy wielu przedstawicieli nurtu było dostrzeżenie znaczenia zaufania i pozytywnych relacji w firmie dla samopoczucia pracowników i w efekcie ich większego zaangażowania oraz efektywniejszej pracy. Ważną rolę odgrywa w tym przypadku informowanie pracowników o planach, zadaniach, sukcesach czy problemach przedsiębiorstwa.

Podejście ilościowe

Koncentruje się na wykorzystaniu liczb, komputerów i technik matematycznych do podejmowania decyzji. Dokładne zebranie i analiza rozwiązań pozwalają na wybór tego najkorzystniejszego. Jego odmiana – zarządzanie operacyjne – to metoda mniej zmatematyzowana i mniej skomplikowane statystycznie. Jej techniki pozwalają na bardziej efektywne wykorzystanie produktów i usług oraz mają zastosowanie w wielu dziedzinach i problemach.

Te trzy szkoły zarządzania nie muszą się wzajemnie wykluczać, wręcz przeciwnie mogą się doskonale uzupełniać. Dlatego istnieją również podejścia integrujące ich zasady – to spojrzenie systemowe i sytuacyjne.

Zarządzanie strategiczne i operacyjne

W latach 50 i 60 XX wieku opracowano też koncepcję zarządzania strategicznego. Dotyczy ono organizacji działalności przedsiębiorstwa w ujęciu całościowym i długofalowym. Niejako w opozycji do zarządzania strategicznego stoi zarządzanie operacyjne, którego celem jest zapewnienie płynnej kontynuacji codziennych działań.

Wiele organizacji skupia się za zarządzaniu operacyjnym, pomijając niezwykle ważne procesy związane z zarządzaniem strategicznym. To podejście skupiające się na rozwoju w dalszej perspektywie, poszukiwaniu innowacji i sposobów na doskonalenie procesów, rozwoju i wzbogacaniu oferty. Dobrze funkcjonująca organizacja powinna dbać zarówno o zarządzanie operacyjne (dotyczące bieżącej działalności i zapewnienia jej stabilności), jak i to strategiczne pomagające osiągać przewagę konkurencyjną. Doświadczenie pokazuje bowiem, że działanie z myślą o dalszym horyzoncie czasowym jest potrzebne. Ważne jednak, by było ono dostosowane do współczesnych realiów, wymogów i wyzwań stojących przed kadrą zarządzającą. Dlatego:

proces zarządzania strategicznego powinien stanowić kompromis pomiędzy uporządkowanymi regułami działania, a elastycznością,
w procesie zarządzania powinno uczestniczyć więcej podmiotów,
forma strategii zarządzania powinna być prosta, czytelna i uniwersalna,
decyzje strategiczne powinny być podejmowane w sposób konkretny, jednak z uwzględnieniem kompromisu z przeciwstawnymi rozwiązaniami.

Potrzebę takiej ewolucji podejścia do procesu zarządzania strategicznego dostrzega coraz więcej nowoczesnych organizacji.

Popularne szkolenia, kursy i konferencje z zarządzania w 2020 roku:

Szkolenia dotykające rozmaitych obszarów zarządzania mogą być dobrą metodą podnoszenia kompetencji pracowników, a przez to wpływania na konkurencyjność prowadzonej działalności. Wybierając szkolenia, kurs czy konferencję warto zapoznać się z ofertą szkoleniową wielu organizatorów, co pozwoli dobrać wydarzenie dopasowane do naszych potrzeb oraz w atrakcyjnej cenie.

Edytowany: 14.01.2021

Zarządzanie – metody i znaczenie zarządzania w biznesie